W ramach ubezpieczenia zdrowotnego w NFZ pacjent może korzystać z następujących usług w zakresie opieki długoterminowej:
1) świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze
Świadczenia pielęgnacyjne i opiekuńcze realizowane w/przez:
a) zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych (dla dorosłych, dla dzieci i młodzieży),
b) zakładach opiekuńczo-leczniczych (dla dorosłych, dla wentylowanych mechanicznie, dla pacjentów w stanie wegetatywnym/apalicznym),
c) zakładach opiekuńczo-leczniczych dla dzieci i młodzieży (dla dzieci i młodzieży, dla dzieci wentylowanych mechanicznie),
d) zespół długoterminowej opieki domowej (opieka domowa nad pacjentami wentylowanymi mechanicznie, opieka domowa nad dziećmi wentylowanymi mechanicznie),
e) pielęgniarską opiekę długoterminową.
Celem zakładu pielęgnacyjno-opiekuńczego i opiekuńczo-leczniczego jest objęcie całodobową opieką i leczeniem osób, które przebyły ostrą fazę leczenia szpitalnego, mają ukończony proces diagnozowania, leczenia operacyjnego lub intensywnego leczenia zachowawczego i nie wymagają już dalszej hospitalizacji.
Wniosek taki wystawia lekarza rodzinny lub lekarz z oddziału szpitalnego po zakończonym leczeniu w warunkach szpitalnych.
Sposób i tryb kierowania osób do publicznego zakładu opiekuńczo-leczniczego oraz zasady ustalania odpłatności za pobyt w tych zakładach określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 grudnia 1998 r. w sprawie sposobu i trybu kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz szczegółowych zasad ustalania odpłatności za pobyt w tych zakładach (Dz.U. Nr 166 z 1998 r. poz. 1265).
Do zakładu opiekuńczo-leczniczego nie mogą być przyjmowani pacjenci w terminalnej fazie choroby i pacjenci z chorobą psychiczną.
Zasady finansowania: Fundusz finansuje świadczenia zdrowotne, nie ponosi natomiast kosztów wyżywienia i zakwaterowania, których finansowanie określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 grudnia 1998 roku w sprawie sposobu i trybu kierowania do zakładów opiekuńczo-leczniczych pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz szczegółowych zasad odpłatności za pobyt w tych zakładach (Dz.U. Nr 166 z 1998 r. poz. 1265).
Zakład opiekuńczo-leczniczy nie jest domem pomocy społecznej. Zakłady te przeznaczone są dla osób mających określone problemy zdrowotne. Nie mogą więc trafiać tam ubezpieczeni, kwalifikujący się do domów pomocy społecznej lub u których jedynym wskazaniem do objęcia opieką jest trudna sytuacja socjalna.
Domowa opieka nad pacjentami wentylowanymi mechanicznie jest to opieka nad obłożnie chorymi z niewydolnością oddechową, wymagającymi stosowania ciągłej terapii oddechowej przy pomocy respiratora, lecz nie wymagających hospitalizacji w oddziałach intensywnej terapii.
Podstawą do objęcia opieką jest skierowanie lekarza prowadzącego pacjenta w oddziale szpitalnym, do którego należy dołączyć:
- kartę informacyjną leczenia szpitalnego,
- wyniki badań,
- kwalifikacje lekarza specjalisty anestezjologii i intensywnej terapii.
Pielęgniarska opieka długoterminowa jest to opieka nad obłożnie i przewlekle chorymi przebywającymi w domu, którzy ze względu na istniejące problemy zdrowotne wymagają udzielania systematycznych świadczeń pielęgniarskich.
Warunkiem objęcia chorego opieką przez pielęgniarkę długoterminową jest:
- wniosek lekarza podstawowej opieki zdrowotnej,
- wniosek lekarza prowadzącego pacjenta z oddziału szpitalnego, po zakończonym procesie leczenia w warunkach szpitalnych,
- zgoda pacjenta wyrażona na piśmie.
Pielęgniarską opieką długoterminową nie mogą być objęci pacjenci w ostrej fazie choroby psychicznej i w terminalnej fazie choroby nowotworowej.
Czas objęcia chorego opieką długoterminową zależy od stanu zdrowia pacjenta, ale nie może przekraczać okresu 6 miesięcy.
2) opieka paliatywno-hospicyjna.
Opiekę paliatywno-hospicyjna prowadzą:
a) oddział medycyny paliatywnej,
b) hospicja stacjonarne,
c) hospicja domowe (dla dorosłych, dla dzieci),
d) poradnia medycyny paliatywnej.
Opieka paliatywna jest całościową, wszechstronną opieką nad pacjentem chorującym na nieuleczalne, postępujące choroby w końcowym okresie życia.
Opieka paliatywna obejmuje swym zakresem przede wszystkim:
zwalczanie bólu chorego i innych dolegliwości somatycznych,
pielęgnację,
łagodzenie cierpień psychicznych oraz duchowych.
Do hospicjum stacjonarnego pacjenci kierowani są przez lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego. Do hospicjum domowego oprócz lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego w sytuacjach uzasadnionych względami medycznymi, pacjenci mogą być zgłaszani (na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego) przez:
- samych chorych,
- innych pracowników opieki zdrowotnej,
- rodzinę chorego,
- inne osoby.
Każdy zgłoszony pacjent w terminalnej fazie choroby, musi być objęty opieką lub należy mu wskazać inny, właściwy ze względu na jego stan zdrowia lub miejsce zamieszkania zakład opieki zdrowotnej. Każde zgłoszenie pacjenta musi być odnotowane w dokumentacji prowadzonej przez zakład opieki paliatywnej. W uzasadnionych przypadkach pacjent może być kierowany na leczenie szpitalne. Lekarz kierujący, zobowiązany jest wskazać pacjentowi szpitale, w których może być kontynuowane leczenie. Konieczność leczenia szpitalnego, lekarz hospicjum uzasadnia na skierowaniu i w dokumentacji pacjenta.